Đại biểu dự hội nghị
Chùa Thầy là một di tích Phật giáo nổi bật, gắn liền với Thiền sư Từ Đạo Hạnh – nhân vật huyền thoại trong lịch sử văn hóa và Phật giáo Việt Nam. Không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng, chùa còn là cái nôi của nghệ thuật múa rối nước dân gian với thủy đình cổ kính độc nhất vô nhị.
Tuy nhiên, do tác động của thời gian, thiên nhiên và sức ép từ quá trình đô thị hóa, nhiều hạng mục trong quần thể đang xuống cấp, bị xâm lấn và đối mặt với nguy cơ mai một giá trị.
Thực hiện Luật Di sản văn hóa: Di tích Quốc gia đặc biệt phải lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi để có cơ sở triển khai các dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích, hoạch định các không gian phát triển du lịch, dịch vụ,...
Tổng thể Quy hoạch Di tích Quốc gia đặc biệt Chùa thầy
Chính vì vậy, việc lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt Chùa Thầy và khu vực núi đá Sài Sơn, Hoàng Xá, Phượng Cách, thành phố Hà Nội là việc làm cấp thiết để bảo tồn, tôn tạo và triển khai đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ việc khai thác và phát huy giá trị của khu di tích.
Hội nghị đã nghe đơn vị chủ đầu tư và tư vấn nghe trình bày Quy hoạch bảo quản, tu bổ phục hồi di tích quốc gia đặc biệt Chùa Thầy và khu vực núi đá Sài Sơn Hoàng Xá, Phượng Cách, Thành phố Hà Nội. Đơn vị tư vấn đã báo cáo chi tiết về phạm vi nghiên cứu, ranh giới khoanh vùng bảo vệ, các định hướng trong bảo tồn, phục hồi và phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch bền vững. Theo đó, phạm vi nghiên cứu quy hoạch có tổng diện tích khoảng 98,30 ha, nằm trên địa bàn xã Quốc Oai hiện nay (trước đây thuộc các xã Sài Sơn, Phượng Cách và thị trấn Quốc Oai). Trong đó, khu vực lập quy hoạch chiếm khoảng 40,51 ha, gồm cả khu vực bảo vệ di tích và vùng đệm mở rộng.
Đơn vị tư vấn cũng trình bày rõ Quan điểm, mục tiêu; Dự báo phát triển; Xác định các ranh giới khu vực bảo vệ di tích; Định hướng bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích; Định hướng phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch bền vững; Định hướng tổ chức không gian; Định hướng cải tạo, xây dựng hạ tầng kỹ thuật; Chương trình đầu tư; Giải pháp và tổ chức thực hiện.
Phương án Quy hoạch gồm: Quan điểm quy hoạch được xác định rõ: tôn trọng tối đa yếu tố cảnh quan tự nhiên – văn hóa – tâm linh; bảo tồn nguyên trạng các giá trị kiến trúc, lịch sử và không gian lễ hội; tạo sự cộng sinh bền vững giữa di tích và đời sống dân cư địa phương.
Mục tiêu dài hạn là phát triển Chùa Thầy và khu vực núi đá Sài Sơn, Hoàng Xá, Phượng Cách thành một cực du lịch văn hóa – tâm linh – sinh thái phía Tây Hà Nội, liên kết với các điểm du lịch nổi tiếng như chùa Tây Phương, làng cổ Đường Lâm, Ba Vì,… Hướng tới xây dựng nơi đây thành trung tâm du lịch văn hóa tiêu biểu của Thủ đô và vùng ven đô.
Mục tiêu ngắn hạn gồm: xác định rõ ranh giới bảo vệ di tích và vùng đệm; tổ chức không gian tổng thể; đề xuất giải pháp bảo tồn, tu bổ các hạng mục xuống cấp; bố trí hệ thống hạ tầng kỹ thuật phù hợp; xây dựng các kế hoạch đầu tư và quản lý đồng bộ để phát huy hiệu quả giá trị khu di tích…
Tại hội nghị, các ý kiến đều thống nhất cao với phương án quy hoạch, đồng thời đề nghị quan tâm công tác giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư; quản lý chặt chẽ các dự án đầu tư xung quanh nhằm giữ gìn cảnh quan, môi trường văn hóa đặc thù của khu vực; lập quy hoạch theo hướng phát triển bền vững, kết hợp chặt chẽ giữa bảo tồn di sản và phát triển du lịch sinh thái – tâm linh nghỉ dưỡng, tạo sinh kế cho người dân địa phương mà vẫn giữ được bản sắc, cảnh quan đặc trưng của vùng di tích.
Đồng chí Chủ tịch UBND xã Nguyễn Trung Thành phát biểu kết luận
Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch UBND xã Nguyễn Trung Thành nhấn mạnh: “ Việc lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị Khu di tích Quốc gia đặc biệt Chùa Thầy và khu vực núi đá Sài Sơn, Hoàng Xá, Phượng Cách là nhiệm vụ quan trọng, liên quan trực tiếp đến trách nhiệm gìn giữ di sản quê hương. Tập thể lãnh đạo xã Quốc Oai cam kết đồng hành cùng các cơ quan chức năng và nhân dân trong thực hiện quy hoạch, để Chùa Thầy và vùng núi đá Sài Sơn mãi là biểu tượng tâm linh, văn hóa của Thủ đô. Đồng chí đề nghị các bộ phận chuyên môn phối hợp chặt chẽ với các phòng, ban và đơn vị tư vấn, bám sát quy định pháp luật và định hướng phát triển của thành phố Hà Nội.
Đồng chí cũng yêu cầu đơn vị tư vấn khảo sát toàn bộ nhu cầu tái định cư của Nhân dân và đưa ra giải pháp để thực hiện; đồng thời khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, tiến hành công bố quy hoạch sau khi được phê duyệt, làm cơ sở pháp lý cho các bước tiếp theo.